Kuri uyu wa kane tariki ya 9 werurwe 2023, abadepite ba Uganda bagejeje ku nteko ishinga amategeko amategeko atanga ibihano bishya ku mibonano mpuzabitsina kubahuje ibitsina mu gihugu aho usanga abaryamana bahuje ibitsina bitemewe, banga kunengwa n’imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu.
Annet Anita, perezida w’inteko ishinga amategeko, yohereje umushinga w’itegeko muri komite y’umutwe kugira ngo isuzumwe, intambwe ya mbere mu nzira yihuse yo kwemeza icyo cyifuzo mu mategeko.
Mu ijambo rye mbere y’inteko ishinga amategeko y’ururimi rw’abahuje ibitsina, yavuze ko hazaba iburanisha mu ruhame aho umubare muto w’imibonano mpuzabitsina uzemererwa kugira uruhare.
Agira ati: “Reka abaturage baze bagaragaze ibitekerezo byabo harimo na homos babemerera kuza“
Uyu mushinga w’itegeko uje mu gihe cy’ubugambanyi bushinja ingabo mpuzamahanga z’itwikira guteza imbere abaryamana bahuje ibitsina ziyongera ku mbuga nkoranyambaga muri Uganda.
Mu itegeko ryashyizweho, umuntu wese ukora ibikorwa by’abahuje ibitsina cyangwa wihagararaho nka LGBTQ ashobora guhanishwa igifungo cy’imyaka 10. Ntibyumvikana igihe inzira y’inteko ishinga amategeko ishobora gufata.
Mu byavuzwe igihe nikigera, inteko ishinga amategeko izotora umushinga umwe umwe imbere ya bagenzi babo. Ati: “Iki ni cyo gihe mugiye kutwereka niba uri homo cyangwa utari we“.
Uganda izwiho kutoroherana kuryamana kw’abahuje igitsina ihanwa n’amategeko agenga ubukoloni ndetse n’ibitekerezo bya gikristo bikabije ku mibonano mpuzabitsina muri rusange.
Ariko kuva twabona ubwigenge bw’Ubwongereza mu 1962, nta na rimwe ryigeze ryemezwa ku bikorwa by’abahuje ibitsina byumvikanyweho.
Imiryango iharanira uburenganzira bw’ikiremwamuntu ivuga ko iryo tegeko ryazaviramo gutotezwa itsinda rito ritishoboye.
Mu mwaka wa 2014, abadepite bo muri Uganda batoye umushinga w’itegeko risaba igifungo cya burundu ku bantu bafashwe bakora imibonano mpuzabitsina bahuje ibitsina, nubwo nyuma urukiko rwatesheje agaciro iryo tegeko.
Ku wa kane, Human Rights Watch (HRW) yavuze ko amategeko mashya arimo ivugururwa kandi rikabije ry’umushinga w’itegeko 2014.
Umushakashatsi wa Uganda muri HRW, Oryem Nyeko yagize ati: “Abanyapolitiki bo muri Uganda bakwiye kwibanda ku gushyiraho amategeko arengera rubanda rugufi no kwemeza uburenganzira bw’ibanze no guhagarika kwibasira abaturage ba LGBT mu murwa mukuru wa politiki.“
@Rebero.co.rw